iroyin

Ni kutukutu oṣu yii, Ajo Agbaye fun Ilera (WHO) kede pe awọn ọran obo ti gba ni Democratic Republic of Congo (DRC) ati ọpọlọpọ awọn orilẹ-ede Afirika, ti o jẹ pajawiri ilera gbogbogbo ti ibakcdun kariaye.
Ni kutukutu bi ọdun meji sẹyin, ọlọjẹ monkeypox ni a mọ bi pajawiri ilera gbogbogbo agbaye nitori itankale rẹ ni awọn orilẹ-ede pupọ, pẹlu China, nibiti ọlọjẹ naa ko ti gbilẹ tẹlẹ. Sibẹsibẹ, ni May 2023, bi awọn ọran agbaye ti n tẹsiwaju lati dinku, ipo pajawiri yii ti gbe soke.
Kokoro monkeypox ti kọlu lẹẹkansi, ati botilẹjẹpe ko si awọn ọran kankan ni Ilu China sibẹsibẹ, awọn iṣeduro ifarabalẹ pe ọlọjẹ naa ti tan kaakiri nipasẹ awọn buje ẹfọn ti kun awọn iru ẹrọ media awujọ Kannada.
Kini awọn idi ti o wa lẹhin ikilọ WHO? Kini awọn aṣa tuntun ni ajakale-arun yii?
Njẹ iyatọ tuntun ti ọlọjẹ monkeypox yoo jẹ tan kaakiri nipasẹ awọn isunmi ati awọn ẹfọn bi?

Kini awọn abuda ile-iwosan ti obo?
Njẹ ajesara kan wa lati dena arun obo ati oogun lati tọju rẹ?
Báwo ló ṣe yẹ kí ẹnì kọ̀ọ̀kan dáàbò bo ara wọn?

Kini idi ti o tun gba akiyesi lẹẹkansi?
Ni akọkọ, ilosoke pataki ati iyara ti wa ninu awọn iṣẹlẹ ti a royin ti oboku ni ọdun yii. Laibikita iṣẹlẹ lemọlemọfún ti awọn ọran obo ni DRC fun ọpọlọpọ ọdun, nọmba awọn ọran ti o royin ni orilẹ-ede ti pọ si ni pataki ni ọdun 2023, ati pe nọmba awọn ọran titi di ọdun yii ti kọja ni ọdun to kọja, pẹlu apapọ awọn ọran 15600, pẹlu awọn iku 537. Kokoro Monkeypox ni awọn ẹka jiini meji, I ati II. Awọn data ti o wa tẹlẹ daba pe awọn aami aisan ile-iwosan ti o fa nipasẹ ẹka I ti ọlọjẹ monkeypox ni DRC jẹ diẹ sii ju awọn ti o fa nipasẹ igara ajakale-arun 2022. Lọ́wọ́lọ́wọ́ báyìí, ó kéré tán àwọn orílẹ̀-èdè Áfíríkà méjìlá ló ti ròyìn àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ àrùn mànàmáná, tí Sweden àti Thailand sì ń ròyìn àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ ọ̀bọ tí wọ́n kó wọlé.

Ni ẹẹkeji, awọn ọran tuntun dabi ẹni pe o le siwaju sii. Awọn ijabọ wa pe oṣuwọn iku ti eka ọlọjẹ monkeypox I ti o ga to 10%, ṣugbọn amoye kan lati Belgian Institute of Tropical Medicine gbagbọ pe awọn alaye ọran akopọ ni awọn ọdun 10 sẹhin fihan pe oṣuwọn iku ti eka I jẹ 3% nikan, eyiti o jọra si oṣuwọn iku ti eka II ikolu. Botilẹjẹpe ẹka ọlọjẹ monkeypox ti a ṣẹṣẹ ṣe awari Ib ni gbigbe eniyan si eniyan ti o tan kaakiri ni awọn agbegbe kan pato, awọn alaye ajakale-arun lori ẹka yii jẹ opin pupọ, ati pe DRC ko lagbara lati ṣe abojuto gbigbe ọlọjẹ daradara ati ṣakoso ajakale-arun nitori awọn ọdun ogun ati osi. Awọn eniyan ṣi ko ni oye ti alaye ọlọjẹ ipilẹ julọ, gẹgẹbi awọn iyatọ ninu pathogenicity laarin awọn ẹka ọlọjẹ oriṣiriṣi.
Lẹhin ti tun kede ọlọjẹ monkeypox gẹgẹbi pajawiri ilera gbogbogbo ti ibakcdun kariaye, WHO le fun ni okun ati ipoidojuko ifowosowopo agbaye, pataki ni igbega iraye si awọn ajesara, awọn irinṣẹ iwadii, ati ikojọpọ awọn orisun inawo lati ṣe imuse idena ati iṣakoso ajakale-arun dara julọ.
Awọn ẹya tuntun ti ajakale-arun
Kokoro Monkeypox ni awọn ẹka jiini meji, I ati II. Ṣaaju ọdun 2023, IIb jẹ ọlọjẹ akọkọ ti o gbilẹ kaakiri agbaye. Nitorinaa, o ti fa awọn ọran 96000 ati pe o kere ju iku 184 ni awọn orilẹ-ede 116. Lati ọdun 2023, awọn ibesile akọkọ ni DRC ti wa ni ẹka Ia, pẹlu fere 20000 ti a fura si awọn ọran ti obo obo ti royin; Lara wọn, awọn ọran 975 ti a fura si ti iku monkeypox waye, pupọ julọ ninu awọn ọmọde ti o wa ni ọdun 15 tabi ju bẹẹ lọ. Bí ó ti wù kí ó rí, kòkòrò àrùn ọ̀bọ Ⅰ tí a ṣẹ̀ṣẹ̀ ṣàwárí rẹ̀ ti tàn kálẹ̀ ní àwọn orílẹ̀-èdè mẹ́rin ní Áfíríkà, títí kan Uganda, Kenya, Burundi àti Rwanda, àti Sweden àti Thailand, orílẹ̀-èdè méjì ní òde Áfíríkà.
Isẹgun ifarahan
Monkeypox le ṣe akoran fun awọn ọmọde ati awọn agbalagba, nigbagbogbo ni awọn ipele mẹta: akoko wiwaba, akoko prodromal, ati akoko sisu. Apapọ akoko abeabo fun obo ti o ṣẹṣẹ ni akoran jẹ ọjọ 13 (ipin, ọjọ 3-34). Ipele prodromal na fun awọn ọjọ 1-4 ati pe a maa n ṣe afihan nipasẹ iba ti o ga, orififo, rirẹ, ati ki o maa n pọ si iho-ara-ara, paapaa ni ọrun ati bakan oke. Ìgbòkègbodò Lymph node jẹ àbùdá ẹ̀jẹ̀ ọ̀bọ tí ó fi ìyàtọ̀ sí adìyẹ. Lakoko akoko eruption ti o duro fun awọn ọjọ 14-28, awọn ọgbẹ awọ ara ti pin ni ọna centrifugal ati pin si awọn ipele pupọ: macules, papules, roro, ati awọn pustules nikẹhin. Egbo awọ ara jẹ lile ati ti o lagbara, pẹlu awọn aala ti o han gbangba ati ibanujẹ ni aarin.
Awọn egbo awọ ara yoo sẹsẹ ati ta silẹ, ti o yọrisi pe ko to pigmentation ni agbegbe ti o baamu lẹhin itusilẹ, atẹle nipasẹ pigmentation pupọ. Awọn egbo awọ ara alaisan wa lati diẹ si ọpọlọpọ ẹgbẹrun, ti o wa ni pataki lori oju, ẹhin mọto, apá, ati awọn ẹsẹ. Awọn egbo awọ ara nigbagbogbo waye lori awọn ọpẹ ati awọn ẹsẹ ẹsẹ, eyiti o jẹ ifihan ti obo obo ti o yatọ si adie. Ni ọpọlọpọ igba, gbogbo awọn egbo awọ ara wa ni ipele kanna, eyiti o jẹ ẹya miiran ti o ṣe iyatọ si monkeypox lati awọn aami aisan awọ ara miiran gẹgẹbi adie adie. Awọn alaisan nigbagbogbo ni iriri nyún ati irora iṣan. Iwọn awọn aami aiṣan ati iye akoko ti arun jẹ iwọn taara si iwuwo ti awọn egbo awọ ara. Arun yii lewu julọ ninu awọn ọmọde ati awọn aboyun. Monkeypox maa n ni ipa ọna ti o ni opin ti ara ẹni, ṣugbọn nigbagbogbo fi sile awọn ifarahan ti ko dara gẹgẹbi awọn aleebu oju.

Ona gbigbe
Monkeypox jẹ arun zoonotic, ṣugbọn ibesile lọwọlọwọ ni a tan kaakiri laarin awọn eniyan nipasẹ ifarakanra sunmọ pẹlu awọn alaisan obo. Ibaṣepọ pẹlu awọ ara si awọ ara (gẹgẹbi fọwọkan tabi ṣiṣe ibalopọ) ati ẹnu si ẹnu tabi ẹnu si ifarakan ara (gẹgẹbi ifẹnukonu), bakanna pẹlu ifarakanra oju-oju pẹlu awọn alaisan obo (gẹgẹbi sisọ tabi mimi sunmọ ara wọn, eyiti o le gbe awọn patikulu atẹgun ti o ni akoran). Ní báyìí, kò sí ìwádìí tó fi hàn pé jíjẹ ẹ̀fọn lè ta kòkòrò àrùn monkeypox, tí a sì rò pé kòkòrò àrùn ọ̀bọ àti fáírọ́ọ̀sì kéékèèké jẹ́ ti ẹ̀yà kan náà tó ń jẹ́ orthopoxvirus, bẹ́ẹ̀ sì rèé, kò sóhun tó burú jáì tí kòkòrò àrùn márùn-ún máa ń gbé jáde láti ọ̀dọ̀ ẹ̀fọn. Kokoro obo le duro fun akoko kan lori awọn aṣọ, ibusun, awọn aṣọ inura, awọn ohun elo, awọn ẹrọ itanna, ati awọn aaye ti awọn alaisan ti o ni arun ti o ni ibatan si. Awọn miiran le ni akoran nigba ti wọn ba kan si awọn nkan wọnyi, paapaa ti wọn ba ni gige eyikeyi tabi didẹ, tabi ti wọn ba kan oju wọn, imu, ẹnu, tabi awọn membran mucous miiran ṣaaju fifọ ọwọ wọn. Lẹhin wiwa si olubasọrọ pẹlu awọn nkan ti o ni agbara, mimọ ati disinfecting wọn, bakanna bi awọn ọwọ mimọ, le ṣe iranlọwọ lati yago fun iru gbigbe. Kokoro naa le tun tan si ọmọ inu oyun lakoko oyun, tabi tan kaakiri nipasẹ awọ ara ni ibimọ tabi lẹhin ibimọ. Awọn eniyan ti o wa si olubasọrọ ti ara pẹlu awọn ẹranko ti o gbe ọlọjẹ naa, gẹgẹbi awọn okere, le tun ni akoran pẹlu obo. Ifihan ti o ṣẹlẹ nipasẹ ifarakanra ti ara pẹlu awọn ẹranko tabi ẹran le waye nipasẹ awọn geje tabi fifa, tabi lakoko awọn iṣẹ bii ọdẹ, awọ ara, idẹkùn, tabi ngbaradi ounjẹ. Njẹ ẹran ti a ti doti ti ko ti jinna daradara le tun ja si ikolu kokoro-arun.
Tani o wa ninu ewu?
Ẹnikẹni ti o ba ni ibatan pẹkipẹki pẹlu awọn alaisan ti o ni awọn aami aisan monkeypox le ni akoran pẹlu ọlọjẹ monkeypox, pẹlu awọn oṣiṣẹ ilera ati awọn ọmọ ẹgbẹ ẹbi. Awọn eto ajẹsara ti awọn ọmọde tun n dagbasoke, ati pe wọn ṣere ati ṣe ajọṣepọ ni pẹkipẹki. Ni afikun, wọn ko ni aye lati gba oogun ajesara kekere, eyiti o ti dawọ duro diẹ sii ju 40 ọdun sẹyin, nitorinaa eewu ti akoran jẹ giga. Ni afikun, awọn ẹni-kọọkan ti o ni iṣẹ ajẹsara kekere, pẹlu awọn aboyun, ni a gba pe awọn eniyan ti o ni eewu giga.
Itoju ati Ajesara
Lọwọlọwọ ko si awọn oogun ti o wa lati tọju ọlọjẹ monkeypox, nitorinaa ilana itọju akọkọ jẹ itọju alatilẹyin, eyiti o pẹlu itọju sisu, iṣakoso irora, ati idena awọn ilolu. Awọn oogun ajesara obo meji ti fọwọsi nipasẹ WHO ṣugbọn wọn ko ti ṣe ifilọlẹ ni Ilu China. Gbogbo wọn jẹ awọn oogun ajesara ọlọjẹ kekere ti iran-kẹta. Ni aini awọn oogun ajesara meji wọnyi, WHO tun fọwọsi lilo ajesara kekere kekere ACAM2000 ti ilọsiwaju. Gao Fu, ọmọ ile-ẹkọ giga ti Ile-ẹkọ Microbiology ti Ile-ẹkọ giga ti Imọ-jinlẹ Kannada, ṣe atẹjade iṣẹ kan ni Imunoloji Iseda ni ibẹrẹ ọdun 2024, ni iyanju pe “meji ninu ọkan” ajesara amuaradagba atunmọ ti ọlọjẹ monkeypox ti a ṣe apẹrẹ nipasẹ ilana chimerism pupọ ti epitope ti itọsọna nipasẹ eto antigen le daabobo awọn patikulu ọlọjẹ ọlọjẹ meji ti ọlọjẹ ajẹsara 2, pẹlu ọlọjẹ ajẹsara 2 kan ti ajẹsara 2. awọn akoko ti oogun ajesara laaye ti ibile, eyiti o le pese eto ajesara miiran ti o ni aabo ati iwọn fun idena ati iṣakoso ọlọjẹ monkeypox. Ẹgbẹ naa n ṣe ifowosowopo pẹlu Ile-iṣẹ Imọ-ẹrọ Biotechnology ti Shanghai Junshi lati ṣe ilọsiwaju iwadii ajesara ati idagbasoke.